Душанбе, 14-уми сентябри соли 2024

12-уми сентябри соли 2024 ҷаласаи онлайнии намояндагони Вазорати маориф ва илм ва Маркази миллии тестӣ бо коршиносони PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study – Таҳқиқоти байналмилалии пешрафти саводи хондан), ки Анҷумани байналмилалии арзёбии пешрафти таҳсилӣ (International Association for the Evaluation of Educational Achievement – IEA), Коллеҷи Бостон (Boston College), Парки мусалласи таҳқиқотӣ дар Каролинаи шимолӣ (Research Triangle Park)-ро намояндагӣ мекунанд, баргузор гардид.

Дар вохӯрӣ муовини вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон Сафарзода Д. Ғ., директори Маркази миллии тестии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷаъфарзода С. Ф., муовини якуми директори Маркази миллии тестӣ Шодиниё А. Ш, инчунин намояндагони дигари ин ду ниҳод иштирок доштанд.

Пажӯҳишҳои байналмилалии арзёбии дастовардҳои таълимии хонандагон дар замони муосир барои низоми маорифи ҳар кишваре аҳаммияти махсус дошта, маҳз тавассути он муайян ва муқоиса кардани ҳолат ва тағйироти низомҳои маорифи кишварҳои гуногун, инчунин арзёбии муассирии қарорҳои сиёсии дар соҳаи таҳсилот қабулшуда имконпазир мегардад. Аз ин лиҳоз, тибқи Стратегияи миллии рушди маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 масъалаи иштироки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар арзёбиҳои байналмилалии таҳсилоти умумӣ (PISA, TIMSS, PIRLS ва ғайра) аз ҷумлаи афзалиятҳо дар самти беҳтар намудани сифат ва муҳиммияти таълим ҳамчун чораи афзалиятноки ислоҳот – ҷорӣ намудани низоми самаранок ва механизмҳои институтсионалии арзёбии сифати таҳсилот дар асоси муносибати босалоҳият муайян карда шудааст. Вобаста ба ин, Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи Стратегияи мазкур дар ин таҳқиқот иштирок мекунад.

Бо пешниҳоди Вазорати маориф ва илм ва розигии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳқиқоти мазкур аз ҷониби Маркази миллии тестӣ амалӣ карда мешавад. Барои амалисозии ин таҳқиқот гурӯҳи кории иборат аз мутахассисони Маркази миллии тестӣ ташкил карда шуд.

Ин вохӯрӣ оғози корҳо дар роҳандозии Таҳқиқоти байналмилалии пешрафти саводи хондан аст, ки таҳқиқоти асосии он соли 2026 баргузор карда мешавад. Зимни вохӯрӣ масъалаҳои марбут ба интихоби муассисаҳои таълимӣ, омодасозии матну пурсишномаҳо, идора, коркард ва истифодаи додаҳо дар доираи Таҳқиқоти байналмилалии пешрафти саводи хондан баррасӣ карда шуданд.

Таҳқиқоти байналмилалии пешрафти саводи хондан яке аз пажӯҳишҳои муқоисавии Анҷумани байналмилалии арзёбии пешрафти таҳсилӣ аст, ки аз соли 2001 то ҳол ба таври давраӣ – ҳар 5 сол як маротиба баргузор карда мешавад. Тавассути ин таҳқиқот сатҳ ва сифати хониш ва дарки матн дар хонандагони зинаи таҳсилоти ибтидоии кишварҳои гуногун муқоиса ва тафовутҳо дар ин бахши низомҳои миллии таҳсилот муайян карда мешаванд. PIRLS ҳамчунин омилҳои гуногунеро, ки ба ёдгирии саводи хондан дар хонандагон алоқаманд аст, меомӯзад. Созмондеҳи таҳқиқоти мазкур Коллеҷи Бостон (Массачусетс, ИМА) аст. Саволу масъалаҳо барои ин таҳқиқот дар маркази додаҳои Гамбург (Олмон) таҳия карда мешаванд.

Хотиррасон мекунем, ки ин дуюмин барномаи байналмилалиест, ки роҳандозии он ба уҳдаи Маркази миллии тестӣ гузошта шудааст. Барномаи якум Барномаи байналмилалии арзёбии хонандагон (PISA) аст, ки пажӯҳиши асосии он соли 2025 анҷом дода мешавад.