Иштирок дар ИМД барои ҳама ихтиёрист. Барои хоҳишмандони ширкат дар ин имтиҳонҳо донистани замону давраҳои бақайдгирӣ зарур аст. Бақайдгирии довталабон барои иштирок дар ИМД дар чор давра гузаронида мешавад.

Дар бораи макони нуқтаҳои бақайдгирӣ ва муҳлату давраҳои бақайдгирӣ тавассути сомонаи Марказ ва бахшҳои он дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ, расонаҳои хабарӣ ва ғайра хабар дода мешавад. Довталаб дар давраи якуми бақайдгирӣ, дар ҳар нуқтаи бақайдгирие, ки бихоҳад (дар нуқтаи ба макони зисташ наздик ва ё шаҳру ноҳияи дигар), худро сабти ном карда метавонад. Бақайдгирии довталаб бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои зарурӣ аз ҷониби ӯ дар ҳузураш ба воситаи техника ва технологияи муосир амалӣ мегардад. Ҳамаи маълумоти барои довталаб зарурӣ дар варақаи бақайдгириаш (нигаред ба расмҳои 2.1 ва 2.2) дарҷ гашта, ба ӯ пешниҳод карда мешавад.

Марказ барои онҳое, ки ҳангоми давраи якуми бақайдгирӣ аз қайд гузашта натавонистаанд, аз ҷумла шахсоне, ки дар ин давра дар муҳоҷирати меҳнатӣ берун аз кишвар қарор доштанд ё дар сафи Қувваҳои мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон хидмат мекарданд, давраҳои дуюм, сеюм ва ё чоруми бақайдгириро ба роҳ мемонад.

Агар довталаб барои иштирок дар ИМД беш аз як маротиба худро номнавис карда бошад, Марказ тибқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сабти охирини ӯро фаъол монда, дигар сабтҳояшро ғайрифаъол мекунад.

Довталаб дар вақти бақайдгирӣ яке аз забонҳоро барои имтиҳонсупорӣ, инчунин макони имтиҳонсупориро ихтиёран муайян мекунад. Довталаб дар интихоби субтест аз забонҳои хориҷии қисмҳои А ва Б низ озод аст. Ӯ метавонад яке аз ин забонҳои муайяншударо барои имтиҳон интихоб кунад: англисӣ, немисӣ, франсавӣ, арабӣ.

Шахсони зерин барои иштирок дар ИМД ҳуқуқи аз қайд гузаштанро доранд:

► шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки хатмкарда ё хатмкунандаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ (синфи 9-ум), миёнаи умумӣ (синфи 11-ум), ибтидоӣ ва ё миёнаи касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳастанд;

► шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ, миёнаи умумӣ, ибтидоӣ ва ё миёнаи касбии кишварҳои хориҷиро хатм карда, ҳуҷҷати тасдиқкунанда ва шаҳодатномаи баробарарзишии ҳуҷҷатҳоро оид ба таҳсилот доранд;

► шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандии сокини Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки хатмкарда ва ё хатмкунандаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ, миёнаи умумӣ, ибтидоӣ ё миёнаи касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳастанд (танҳо мувофиқи ихтисосҳои таҳсилашон пулакӣ);

► шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандии сокини Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки хатмкарда ё хатмкунандаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ, миёнаи умумӣ, ибтидоӣ ва ё миёнаи касбии хориҷӣ буда, ҳуҷҷати тасдиқкунанда ва шаҳодатномаи баробарарзишии ҳуҷҷатҳоро дар бораи таҳсилот доранд (танҳо аз рӯйи ихтисосҳои таҳсилашон пулакӣ).

Шахсоне, ки хатмкунанда ё хатмкардаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ буда, дар бораи гирифтани таҳсилоти миёнаи умумӣ – синфи 11‑ум ҳуҷҷати дахлдор надоранд, танҳо аз муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ ихтисосҳоеро интихоб карда метавонанд, ки қабули донишҷӯён аз рӯйи онҳо фақат дар заминаи таҳсилоти умумии асосӣ – синфи 9-ум ба роҳ монда мешавад.

Барои номнавис кардани довталаб ҳуҷҷатҳои зерин талаб карда мешавад:

Ҷадвали 2.1

Ҳуҷҷатҳои умумӣ

Ҷадвали 2.2

Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи имтиёз барои шахсони дахлдор дар пардохти маблағи хизматрасонӣ ва гирифтани балҳои иловагӣ

Ҷадвали 2.3

Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи имтиёз барои шахсони дахлдор дар гирифтани балҳои иловагӣ

Ҷадвали 2.4

Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи имтиёз барои шахсони дахлдор дар пардохти маблағи хизматрасонӣ

Эзоҳ:

* маълумотнома аз шуъба/бахши сабти асноди ҳолатҳои шаҳрвандӣ дар бораи муқаррар нашудани ҳуқуқи падарӣ – ҳуҷҷате, ки онро дар гуфтугӯй маълумотнома дар бораи модари танҳо низ меноманд;

** ҳуҷҷати дигари марбут ба модар – ҳуҷҷати тасдиқкунандаи маҳдуд ё маҳрум карда шудани модар аз ҳуқуқи модарӣ, бедарак ғоиб эътироф ё фавтида эълон гардидани модар, ғайри қобили амал дониста шудани модар, барои адои ҷазо дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ қарор доштани модар, саркашӣ кардани модар аз тарбияи кӯдак ё ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои ӯ, аз ҷумла ҳангоми рад кардани гирифтани кӯдаки худ аз муассисаҳои таълимӣ-тарбиявӣ ва ё табобатӣ;

*** маълумотномаи силсиладор, ки Хадамоти давлатии ташхиси тиббию иҷтимоии Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон додааст ва нусхаи аз ҷониби ин мақом тасдиқгардидаи он;

**** шаҳодатномае, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ – Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон; раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши шаҳри Душанбе; раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши вилояти Суғд; раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши вилояти Хатлон; раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон; бахши кор бо ҷавонон ва варзиши минтақаи Кӯлоби вилояти Хатлон дода шудааст;

***** бо сабабҳои маҳдуд ё маҳрум карда шудани падару модар, падар ё модари танҳо аз ҳуқуқи падарӣ/модарӣ, бедарак ғоиб эътироф ё фавтида эълон гардидани падару модар, ғайри қобили амал дониста шудани онҳо, барои адои ҷазо дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ қарор доштани падару модар, саркашӣ кардани падару модар аз тарбияи кӯдак ё ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои ӯ, аз ҷумла ҳангоми рад кардани гирифтани кӯдаки худ аз муассисаҳои таълимӣ-тарбиявӣ ва ё табобатӣ.

Барои бақайдгирӣ довталаб, дар баробари ҳуҷҷатҳои дахлдори зикршуда, маълумоти дигари зарурӣ, аз ҷумла рӯйхати комбинатсияҳои ихтисосҳои интихобкарда, иттилоотро дар бораи макон ва забони имтиҳонсупорӣ бояд пешниҳод кунад.

Барои давраи дуюми бақайдгирӣ ҳамон ҳуҷҷатҳое, ки дар бахши давраи якуми бақайдгирӣ номбар гардиданд, бояд пешниҳод карда шаванд.

Пас аз сабти ном ба довталаб варақаи бақайдгирӣ дода мешавад, ки довталаб бояд онро бодиққат хонда, дар сурати дуруст ҳисобидани маълумот онро бо имзо тасдиқ намояд (нигаред ба расмҳои 2.1 ва 2.2). Дар варақаи бақайдгирӣ маълумоти инфиродии довталаб, комбинатсияҳои ихтисосҳои интихобкарда, макон ва забони имтиҳонсупорӣ, рақами назоратӣ ва рамзи муваққатӣ барои ворид шудан ба кабинети инфиродӣ ва ғайра дарҷ мегардад. Дар давоми рӯз пас аз сабти ном кабинети инфиродии довталаб фаъол мегардад. Оид ба тарзи истифодаи кабинети инфиродӣ дар бахши “Кабинети инфиродӣ” маълумоти бештар оварда шудааст. Инчунин, пас аз номнависӣ ба довталаб “Ёддошт барои довталаб”, ки иттилооти заруриро дар бораи раванду марҳалаҳои пас аз бақайдгирӣ барои иштирок дар ИМД ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ дар бар мегирад, дода мешавад. Довталаб онро бо худ гирифта, бояд ҳатман пурра хонад ва мувофиқи дастуроташ амал кунад.

Дар низоми ИМД ба довталаб ҳуқуқ дода мешавад, ки баъди бақайдгирӣ маълумоти инфиродӣ ё интихобҳояшро дар давраҳои асосӣ ва ё иловагии азнавбақайдгирӣ (бозномнависӣ) тағйир диҳад. Вобаста ба ин, ба чунин довталабоне, ки маълумоти инфиродӣ ё интихобҳояшонро тағйир додан мехоҳанд, зарур аст, ки дар давраи азнавбақайдгирӣ худро аз нав сабти ном кунанд.

Азнавбақайдгирии довталабони дар давраи якуми бақайдгирӣ номнависшуда дар ду давра (асосӣ ва иловагӣ) гузаронда мешавад. Довталаб барои аз нав номнавис шудан дар давраи асосии азнавбақайдгирӣ ҳуҷҷатҳои зарурӣ ва расидро дар бораи пардохти маблағи иловагӣ бояд пешниҳод кунад. Барои ин довталаб бояд ба нуқтаи бақайдгирие ояд, ки дар давраи якуми бақайдгирӣ худро дар он сабти ном кардааст.

Давраи иловагии азнавбақайдгирӣ, ҳамзамон бо давраи дуюми бақайдгирӣ, барои довталабоне, ки хоҳиши иваз кардани гурӯҳи ихтисосҳо ва (ё) комбинатсияҳои ихтисосҳо ё маълумоти дигарро доранд, бо пардохти маблағи пурраи бақайдгирӣ ба роҳ монда мешавад. Ин гурӯҳи довталабон имтиҳонҳоро дар давраи дуюми имтиҳонҳо, ки аз рӯйи қисмҳои А ва Б дар марказҳои имтиҳонии шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои дигари интихобшуда, қисми В (дар сурати интихоби ихтисосҳои дахлдор) дар муассисаҳои таълимии дахлдор ва қисми Г (дар ҳолати интихоби ихтисосҳои дахлдор) тибқи ҷадвали тасдиқкардаи муассисаҳои таълимии дахлдор дар худи ҳамин муассисаҳо баргузор мешавад, месупоранд.

Азнавбақайдгирии довталабони дар давраи дуюм, сеюм ё чоруми бақайдгирӣ номнависшуда ҳамзамон бо ҳамин давраҳои дахлдори бақайдгирӣ аст.

Барои азнавбақайдгирӣ аз довталаб ин ҳуҷҷатҳо талаб карда мешавад:

Ҷадвали 2.5

* агар довталаб дар давраи бақайдгирии худ аз нав номнавис шудан хоҳад, бояд маблағи иловагиро пардохт кунад ва агар дар давраи дуюми азнавбақайдгирӣ номнавис шудан хоҳад, бояд маблағи хидматрасониро барои ИМД пурра пардохт кунад.

Баъди азнавбақайдгирӣ ба довталаб варақаи бақайдгирии нав дода мешавад, ки довталаб бояд маълумоти дар он дарҷгаштаро низ бодиққат хонда, дар сурати дуруст ҳисобидани маълумот, онро бо имзо тасдиқ намояд.

 Дар давраҳои сеюм ва чоруми бақайдгирӣ шахсони зерин худро номнавис карда метавонанд:

- шахсоне, ки дар давраҳои якум ва дуюми бақайдгирӣ худро номнавис накардаанд;

- довталабони дар давраҳои якум ва дуюми бақайдгирӣ номнависшудае, ки дар имтиҳонҳо (даврҳои якум ва дуюм) иштирок накардаанд;

- довталабони дар даврҳои якум ва дуюми имтиҳонҳо иштироккардае, ки ба озмун роҳ наёфтаанд, яъне аз як ё якчанд субтест ба холи гузариш соҳиб нашудаанд;

- довталабони дар асоси яке аз озмунҳо – тақсимоти асосӣ ва ё иловагии даврҳои якум ва дуюми имтиҳонҳо комёбшудае, ки барои қабул дар муассисаҳои таълимии дахлдор ҳозир нашудаанд;

- довталабоне, ки дар асоси яке аз озмунҳо – тақсимоти асосӣ ва иловагии даврҳои якум ва дуюми имтиҳонҳо аз рӯйи ихтисосҳои самти тиб гузаштаанду вале бинобар гирифториашон ба бемориҳое, ки шахсони ба онҳо мубталогашта ҳуқуқи таҳсил карданро дар муассисаҳои таълимии тиббӣ надоранд, дар ин муассисаҳои таълимӣ қабул нашудаанд.

Барои давраҳои сеюм ва чоруми бақайдгирӣ низ ҳуҷҷатҳои дахлдори дар ҷадвалҳои 2.1-2.5 нишондода бояд аз ҷониби довталаб пешниҳод карда шавад.

Дар бораи муҳлати ҳама даврҳои бақайдгирии довталабон ва макони нуқтаҳои бақайдгирӣ дар сомонаи Марказ маълумот ҷойгир ва довталабон, ҳамчунин бо воситаҳои дигар огоҳ карда мешаванд (нигаред ба “Тақвими ИМД‑2025”, замимаи 1).

Довталабоне, ки ихтисосҳоро аз филиали Донишгоҳи давлатии Москва ба номи М.В. Ломоносов дар шаҳри Душанбе ва ё Донишгоҳи Осиёи Марказӣ интихоб кардан мехоҳанд, бояд дар ин муассисаҳо низ бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои зарурии муайянкардаи муассисаҳои мазкур номнавис карда шаванд. Муҳлати бақайдгириро худи ин муассисаҳо муқаррар мекунанд. Довталабони ихтисосҳоро аз филиали Донишгоҳи давлатии Москва ба номи М.В. Ломоносов дар шаҳри Душанбе интихобкарда дар худи ин филиал ва ихтисосҳои Донишгоҳи Осиёи Марказиро интихобнамуда дар нуқтаҳои бақайдгирии таъсисдодаи донишгоҳи мазкур (нигаред ба ҷадвали 2.6) ба қайд гирифта мешаванд.

Дар Донишгоҳи Осиёи Марказӣ ба гурӯҳи муайяни донишҷӯён – ятимони кул, маъюбони гурӯҳҳои якум ва дуюм, ғолибони олимпиадаҳои байналмилалӣ ва ҷумҳуриявӣ бо қарори Кумитаи молиявии ин Донишгоҳ имкони таҳсили ройгон низ дода мешавад.

Ҷадвали 2.6

Нуқтаҳои бақайдгирии Донишгоҳи Осиёи Марказӣ барои довталабоне, ки ихтисосҳоро аз ин донишгоҳ интихоб кардан мехоҳанд

Расми 2.1. Пеши варақаи бақайдгирӣ

Матнеро, ки дар паси варақаи бақайдгирӣ оварда мешавад, пеш аз имзо кардан бодиққат хонед (нигаред ба расми 2.2).

Расми 2.2. Паси варақаи бақайдгирӣ